माघे सङ्क्रान्ति: परम्परा, महत्व र उत्सव

माघे सङ्क्रान्ति, माघ महिनाको पहिलो दिनलाई विशेष रुपमा मनाइने नेपाली चाड हो। यो पर्वलाई घ्यु-चाकु, तिलको लड्डु, तरुललगायत परिकार खाने र पवित्र स्नान गर्ने दिनका रूपमा मनाइन्छ। नेपाली समाजमा यसलाई विशेष सांस्कृतिक, धार्मिक र स्वास्थ्यसँग जोडिएको चाड मानिन्छ।

धार्मिक महत्व

हिन्दू परम्परामा माघे सङ्क्रान्ति सूर्य मकर राशिमा प्रवेश गर्ने दिन हो। यस दिनबाट उत्तरायण सुरू हुन्छ, जसलाई शुभ समय मानिन्छ। धार्मिक मान्यता अनुसार, माघे सङ्क्रान्तिमा पवित्र नदी वा तालमा स्नान गर्दा पापमोचन हुन्छ र पुण्य प्राप्ति हुन्छ। गङ्गा, त्रिशूली, बागमती, कोशी, र कर्णालीजस्ता नदिहरूमा स्नान गर्न मानिसहरू देशका विभिन्न ठाउँबाट जाने गर्छन्।

खानेकुराको विशेषता

माघे सङ्क्रान्तिमा घ्यु-चाकु, तिलको लड्डु, तरुल, सख्खर खाने प्रचलन छ। यी खानेकुरा चिसो मौसममा शरीरलाई ऊर्जा र ताप दिन उपयोगी मानिन्छन्। विशेषगरी, तिल र चाकुले शरीरको ताप बढाउने विश्वास गरिन्छ।

संस्कृति र परम्परा

देशका विभिन्न भागमा यस चाडलाई मनाउने तरिका फरक-फरक छ। थारू समुदायले यो पर्वलाई ‘माघी’ को रूपमा मनाउँछन्, जुन उनीहरूको नयाँ वर्ष पनि हो। उनीहरूले विशेष सांस्कृतिक नृत्य र परम्परागत भोजनसहित यो दिनलाई उल्लासपूर्वक मनाउँछन्। गुरुङ, मगर, र नेवार समुदायमा पनि यस पर्वको आफ्नै विशेषता छ।

स्वास्थ्य र प्रकृति प्रतिको सम्मान

यो पर्वले हाम्रो प्रकृति र स्वास्थ्यलाई सम्मान गर्न प्रेरित गर्छ। तरुलजस्ता मौसमी कन्दमूल खाएर प्रकृतिप्रति कृतज्ञता व्यक्त गर्ने चलन छ।

विशेष स्थानहरू

नेपालका विभिन्न धार्मिक स्थलमा माघे सङ्क्रान्तिको विशेष मेला लाग्छ। विशेषगरी चितवनको देवघाट, तनहुँको मादी नदी किनार, र काभ्रेको पनौतीमा ठूलो संख्यामा श्रद्धालु भेला हुन्छन्।

माघे सङ्क्रान्ति केवल एउटा पर्व नभई, हाम्रो जीवनशैली र संस्कृति बचाउने दिन पनि हो। यसलाई अझ उल्लासमय र सभ्य ढङ्गले मनाउने प्रयास गर्नुपर्छ।

खबर न्युज नेपालकाे तर्फबाट सम्पुर्ण पाठकवर्गमा माघे सङ्क्रान्तिको शुभकामना!